استفتائات قربانی عید قربان

س: آيا كسي كه براي ذبح قرباني نايب گرفته، مي‌‌تواند پيش از بازگشت نايب از ذبح، بخوابد؟

ج: مانعي ندارد.

س: در حال حاضر، ذبح قرباني در مِني ممكن نيست، بلكه براي آن جاي ديگري نزديك مِني در خارج مِني تعيين كرده‌اند، از طرفي می‌گويند گوشت قرباني‌ها كه براي آن اموال زيادي صرف مي‌شود، به‌دور ريخته مي‌شود و هدر مي‌رود، در حالي كه بسياري از مردم كشورهاي فقير به آن نيازمند هستند. آيا حاجي مي‌‌تواند در كشور خود قرباني كند و در روز عيد قربان، از طريق تلفن كساني را در كشور خود يا محل ديگر به ذبح آن مأمور كند تا گوشت قرباني به نيازمندان داده شود؟ يا اين كه ذبح بايد حتماً در همان محل قربانگاه انجام شود؟ و آيا مي‌‌تواند در اين مسأله به فتواي مراجعي كه اين كار را جايز مي‌‌دانند ـ چنان كه از برخي علما نقل شده ـ مراجعه كند؟

ج: اين كار جايز نيست و ذبح قرباني بايد در مِني باشد و در صورت عدم امكان ذبح در مِني، بايد در محلي كه اكنون ذبح در آن انجام مي‌‌شود، قرباني كند تا شعائر انجام قرباني كه از شعائر الهي است رعايت گردد.

س: در حال حاضر كه متوليان امر، انجام ذبح در مِني را ممنوع كرده‌اند، آيا حجّاج مي‌‌توانند قرباني را در خارج از حرم ذبح كنند؟ و آيا قرباني كردن در مكه كفايت مي‌‌كند؟

ج: ذبح قرباني جز در مِني جايز نيست، البته اگر از ذبح در مِني ممانعت شود، انجام آن در محلي كه نزديك مِني قرار دارد و براي اين كار در نظر گرفته شده كفايت مي‌‌كند.

س: در عربستان مؤسسات خيريه‌اي وجود دارد كه به نيابت از حجّاج قرباني را ذبح مي‌‌كنند و آن را در اختيار فقرا و نيازمندان قرار مي‌‌دهند. ولي امر مسلمين در اين‌باره چه نظري دارند و چه شرايطي را لازم مي‌‌دانند؟

ج: لازم است شرايط انجام قرباني به‌گونه‌اي كه در مناسك بيان شده، احراز گردد.

س: آيا مي‌‌توان قرباني را پس از ذبح، در اختيار مؤسسات خيريه قرار داد تا آن را به نيازمندان بدهند؟

ج: مانعي ندارد.

س: عده‌اى قربانی‌شان را در مكّه در نزديكى مِنى ذبح نمودند، الآن مردّد شدند كه آيا ذبح قربانی‌شان در مكّه صحيح و مُجزى بوده است يا اينكه مُجزى نيست و بايد تا ماه ذی‌الحجه باقى است دوباره در مِنى يا در معيصم قربانى را اعاده كنند؟

ج: در فرض عدم تمكّن از ذبح در خود مِنی، واجب است احتياطاً در هر نقطه‌اى كه به مِنى نزديكتر است ذبح كنند در صورت امكان؛ بنابراين اگر محلى كه قربانى ذبح شده است داراى فاصله‌اى با مِنى به‌قدر فاصله معيصم از مِنى يا از آن نزديكتر است قربانى مُجزى است.

س: هرگاه ذبح در مكّه مُجزى نباشد، اعمال مكه (طواف حج و نمازش، سعی، طواف نساء و نمازش) را كه انجام داده‌اند صحيح است يا آن‌كه لازم است آن اعمال هم اعاده شود؟

ج: علی‌الظاهر اعمال كسى كه قرباني را از روى جهل به مسأله تأخير انداخته صحيح است؛ اگر چه احتياط نيكو است.

س: آيا در اعمال روز عيد قربان، ترتيب شرط است و آيا مى‏توان قربانى را قبل از رمى جمره عقبه انجام داد، براى معذور و غيرمعذور چه حكمى دارد؟

ج) به احتياط واجب بايد ذبح پس از رمى جمره عقبه انجام شود.

س: آيا مى‌توانيم قربانى مراسم حج را توسط نماينده خودمان در ايران به صورت همزمان انجام دهيم يعنى از مکه به صورت تلفنى به نماينده خودمان در ايران وکالت بدهيم که از جانب ما قربانى را در ايران انجام دهد؟

ج) نمى‌توانيد، يعنى چنين قربانى مجزى نيست.

س: احتراماً به استحضار مى‌رساند همانگونه كه مستحضريد يكى از شرايط هدى آن است كه لاغر نباشد، از طرفى نژاد گوسفندان به لحاظ تغيير محل جغرافيا متفاوت مى‌باشد، در اين صورت لاغرى و چاقى متناسب با نژاد آن سنجيده مى‌شود. حال بفرماييد لاغرى به حسب نژاد سنجيده مى‌شود يا حتماً مى‌بايست درشت باشد؟

ج) بزرگى و كوچكى گوسفند دخالت ندارد، چاقى و لاغرى هر گوسفندى به ملاحظه خودش محاسبه مى‌شود كه علاوه بر شرايط سنى و عدم نقص اعضاء بايد لاغر نباشد.

سؤال 314 : آیا ذبح کردن با کارد استیل جایز است، یا نه؟

جواب : جواز ذبح با آن خالی از شائبه اشکال نیست و جای احتیاط دارد.

سؤال 315 : شخصی از سوی چهار تن وکیل می شود تا برایشان قربانی فراهم کند و آن ها را ذبح نماید. او نیز برای دو نفر از آنان ذبح می کند و چون می خواهد برای دو نفر باقی مانده ذبح کند نام هایشان را کاملاً فراموش می کنند. حال وظیفه اش چیست؟

جواب : کافی است که هنگام ذبح آن دو قربانی آخر، به هر یک از آن دو حاجی که برایشان ذبح نکرده است، در ذهن خود به گونه ای اشاره کند که از آن دیگری متمایز باشد. مانند آن که نخست برای کسی ذبح کند که از آن دیگری مسن تر است و یا بهای قربانی را زودتر از دیگری پرداخته است و مانند آن.

سؤال 316 : اگر حاجی یک قربانی بخرد و پیش از پرداخت بهایش متوجه شود که معیوب است، آیا جایز است بدان اکتفا کند؟

جواب : بنابر اظهر بدان اکتفا نکند.

سؤال 317 : گروهی، شخصی را وکیل می کنند تا برایشان قربانی بخرد و ذبح کند، حال آیا بر او واجب است که هنگام خرید و ذبح هر گوسفندی را برای یکی معین کند یا آن که کافی است به تعدادشان ـ بی آن که جداگانه تعیین کند ـ گوسفند بخرد و ذبح کند؟

جواب : در حین ذبح لازم است که جداگانه و هر قربانی را برای یکی از آنان ذبح کند.

سؤال 318 : آیا صرف قانون حکومتی مبنی بر ممنوعیت ذبح در منی در صورتی که حاجی احتمال عقلائی دهد که ذبح در منی و مخالفت با قانون ضرر مالی و جسمی قابل توجهی برایش در پی دارد، موجب عجز از ذبح در آن و جایز بودن ذبح در وادی محسّر است؟

جواب : خوف از ضرر در صورت مخالفت با قانون، رافع وجوب ذبح در منی است و این مسأله مُقتضی مُجزی بودن ذبح در جای دیگری به جای منی نیست. ملاک مُجزی بودن ذبح در وادی محسّر ـ همان طور که در مناسک ذکر کرده ایم ـ تنگی جا برای دربر گرفتن همه حُجاج است. لیکن اگر به دلیل مذکور در سؤال و مانند آن، ـ نه بر اثر تنگی جا ـ ذبح در منی ممکن نبود، احتیاط واجب آن است که هم در وادی محسّر ذبح کند و هم بدل از قربانی روزه بگیرد.

سؤال 319 : اگر حاجی به سبب صدقه ندادن سهم فقرا از قربانی، ضامن شد، آیا ضامن قیمت سهم قبل از ذبح می شود یا بعد از آن؟ زیرا اگر فرضاً قیمت گوسفند قبل از ذبح سیصد ریال سعودی باشد، پس از ذبح قیمتش بسیار کمتر از آن می شود، حال حاجی ضامن کدام قیمت است؟

جواب : ملاک در ضمان، قیمت بعد از ذبح است.

سؤال 320 : در صورتی که گوشت قربانی قیمت خود را پس از ذبح از دست داد ـ همان طور که غالباً در روز عید به دلیل نبود خریدار ذبیحه ها پیش می آید ـ اگر حاجی سهم فقرا را به آنان صدقه نداده باشد، ضامن سهمشان می شود؟

جواب : در فرض سؤال، ضامن نیست.

سؤال 321 : امروزه نمی توان قربانی را سه سهم کرد، حتی دولت از این که صاحبش از آن بخورد و یا بخشی از آن میان فقیران و مؤمنان توزیع شود، ممانعت می کند، پس تکلیف حاجی چیست؟

جواب : در تقسیم مذکور آن که لازم است بنابر احتیاط صدقه دادن یک سوم قربانی به فقیران است. اما این که حاجی از آن بخورد و همچنین هدیه دادن ثلث آن واجب نیست. صدقه دادن ثلث آن نیز بر اثر ممکن نبودن یا دشوار گشتن، ساقط می شود.

سؤال 322 : آیا لازم است به وجود شروط معتبر در قربانی، یقین حاصل شود؟

جواب : اطمینان به وجود شروط، کافی است.

سؤال 323 : حاجی با پولی که آن را به حکم دادگاه رسمی از کسی که برخی از وسایل او را سرقت کرده به دست آورده است قربانی می خرد، آیا این قربانی برای او مُجزی است؟

جواب : اگر آن پول را به عنوان تقاصّ و با فراهم بودن شروط تقاصّ یا خرید به صورت ثمن کلی در ذمه و وفای آن از طریق آن مبلغ بوده باشد، مُجزی است والا، نه.

سؤال 324 : اگر حاجی معتقد شد که ذبح ـ به دلیل آن که اسراف است ـ واجب نیست. لذا تقصیر کرد و از احرام خارج شد، حکمش چیست؟

جواب : بر او واجب است که فوراً لباس های دوختنی را از تن درآورد و از دیگر محرمات احرام بپرهیزد و پیش از پایان ایام تشریق، ذبح کند. پس اگر این ایام گذشت و او ذبح نکرد، بنابر احتیاط حجش باطل است.

سؤال 325 : اگر حاجی قربانی را با پولی که خمس بدان تعلق گرفته است بخرد، آیا مُجزی از او است؟

جواب : اگر آن را با ثمن کلی در ذمه بخرد و پولش را از آن چه خمس بدان تعلق گرفته است بپردازد، مُجزی از اوست و ضامن مقدار خمس آن ثمن است.

سؤال 326 : آیا جایز است که حاجی پیش از آن که برای خود ذبح کند، برای دیگری ذبح کند؟

جواب : جایز است.

سؤال 327 : اگر قربانی واجد همه شرائط فراهم نیامد، آیا می توان به آن که بیضه هایش کوفته است، اکتفا کرد؟

جواب : اقوی آن است که می توان مطلقاً به آن اکتفا کرد.

سؤال 328 : اگر حاجی معتقد شد کسی را که برای ذبح نایب کرده وظیفه اش را انجام داده است. لذا تقصیر کرد و از احرامش خارج شد. سپس متوجه خلاف آن گشت، تکلیفش چیست؟

جواب : بلافاصله باید لباس های دوختنی را از تن درآورد و از دیگر محرمات احرام بپرهیزد، پس هرگاه قربانی خود را ذبح کرد، از احرامش بیرون می آید و دیگر نیازی به اعاده تقصیر ندارد.

سؤال 329 : اگر حاجی، کسی را برای خرید قربانی و ذبح آن وکیل کند و سپس بی آن که به او بگوید، برای این کار دیگری را به جای او وکیل کند. آن گاه وکیل اول برای موکل خود ذبح کند، آیا این کارش مُجزی است؟

جواب : بعید نیست که مُجزی باشد.

سؤال 330 : اگر ذبیحه پس از آن که رگ های چهارگانه اش بریده شد، تکان خورد و پشت به قبله کرد، آیا این مسأله به تذکیه آن ضرر می زند؟

جواب : ضرر نمی زند.

سؤال 331 : اگر حاجی قربانی را ذبح کرد و مناسک بعدی را به جای آورد، آن گاه متوجه شد که آن قربانی دارای شرط سنی لازم نبوده است، حکمش چیست؟

جواب : اگر این مسأله پیش از پایان ایام تشریق باشد، دوباره ذبح کند و دیگر تکلیفی ندارد و اگر بعد از آن باشد، احتیاط آن است که هم دوباره ذبح کند و هم بدل از قربانی روزه بگیرد.

سؤال 332 : آیا جایز است که مسلمان غیرامامی را برای ذبح نایب سازند، یا نه؟

جواب : ملاک در ذبح کننده، آن است که مسلمان باشد.

سؤال 333 : اگر حاجی نتوانست روز عید ذبح کند، آیا می تواند اندکی پیش از غروب خورشید تقصیر کند و از احرامش خارج گردد و ذبح را به روز بعد موکول کند؟

جواب : جز با ذبح و تقصیر یا حلق از احرامش بیرون نمی آید و محّل نمی شود. البته جایز است که حلق یا تقصیر را بر ذبح مقدم دارد، اما بنابر احتیاط مشروط به آن که این کار پس از به دست آوردن قربانی در منی باشد.

سؤال 334 : آیا برای حاجی جایز است که جمره عقبه را رمی کند و سپس تقصیر یا حلق نماید و آن گاه قربانی خود را ذبح کند؟

جواب : جایز است که تقصیر یا حلق را بر ذبح مقدم دارد، اما بنابر احتیاط واجب مشروط به آن که پیش از آن قربانی را در منی به دست آورده باشد.

سؤال 335 : اگر حاجی پس از تقصیر و طواف و سعی، متوجه شد که قربانی که ذبح کرده است مُجزی نیست و نمی تواند بدان اکتفا کند، حال آیا بر او واجب است که پس از اعاده ذبح، آن مناسک سه گانه را نیز اعاده کند؟

جواب : بنابر اظهر اعاده آن ها واجب نیست.

سؤال 336 : اگر بر او واجب باشد که مجدداً ذبح کند، اما عمداً چنین نکند، آیا حجش باطل می شود؟

جواب : اگر ذبح نکرد و ایام ذبح گذشت،بنابر اظهر حجش باطل می شود.

سؤال 337 : درباره وجود صفات لازم در قربانی، آیا می توان به گفته فروشنده اعتماد کرد؟

جواب : تا هنگامی که به راستگویی او اطمینان حاصل نشود، اعتماد به گفته اش اشکال دارد.

سؤال 338 :اگر گوشت قربانی شخصی با گوشت قربانی دیگری مخلوط شد، آیا برایش مُجزی است که قسمتی از هر کدام را بردارد و در دیگ بگذارد و پس از پختن از آن دیگ بخورد؟

جواب : آری، برای رعایت احتیاط مستحب در مورد خوردن قسمتی از گوشت قربانی، این کار مُجزی است.

سؤال 339 : اگر کسی که در حج نایب دیگری است شخصی را برای ذبح نایب خود کند، این شخص به نیت از چه کسی ذبح کند؟ به نیت از نایب یا منوب عنه؟

جواب : از طرف نایب ذبح کند، یعنی به نیت آن قربانی که بر او واجب گشته است، ذبح کند، چه آن شخص برای خود حج کند و چه نایب دیگری باشد.

سؤال 340 : اگر کسی به نیت دیگری ـ بدون آن که از او خواسته باشد ـ و با یقین به رضایت و حتی خشنودی او ذبح کند، آیا این ذبح مُجزی از منوب عنه است؟

جواب : مُجزی از او نیست.

سؤال 341 : اگر حاجی با آن که می توانست در منی ذبح کند، بر اثر غفلت خارج از آن ذبح کرد و فقط پس از بازگشت به وطنش متوجه این مطلب گشت، تکلیفش چیست؟

جواب : بعید نیست ذبح او مُجزی باشد.

سؤال 342 : به دلیل ترس از گمشدن حجاج در صورتی که همگی به کشتارگاه برده شوند، کمیته هایی تشکیل می شود تا به نیابت از آنان ذبح کنند و چون برای اعضای این کمیته ها ناممکن یا بسیار دشوار است که از هر ذبیحه جداگانه قطعه ای گوشت جدا کنند و به صاحبش برسانند تا از آن بخورد، تکلیف شرعی حاجی چیست؟

جواب : از آن جا که به نظر ما واجب نیست که حاجی از گوشت قربانی خود بخورد، در فرض سؤال اشکالی پیش نمی آید.

سؤال 343 : آیا ذبح کردن در کشتارگاهی که در وادی معیصم قرار دارد در حال اختیار مُجزی است یا فقط پس از عدم امکان ذبح در منی و وادی محسّر هر دو، مُجزی است؟

جواب : در حال اختیار، بلکه بنابر احتیاط مطلقاً مُجزی نیست.

سؤال 344 : در صورتی که مکلّف در حال ادای حج مستحبی برای خود است، آیا برایش جایز است که جهت کاستن از هزینه حج ذبح در منی را ترک کند، چون که امروزه قربانی کردن هزینه قابل توجهی برای مکلَّف دربر دارد؟

جواب : حج تمتع ناگزیر از قربانی کردن است و در این مسأله تفاوتی میان حج واجب و مستحبی نیست. لذا اگر مکلَّف نخواهد قربانی کند، باید حج اِفراد به جای آورد.

سؤال 345 : اگر مکلَّف در ترتیب مناسک منی در روز عید بر اثر جهل به حکم ـ چه قاصر باشد و چه مقصّر ـ خلل وارد کرد، حکمش چیست؟

جواب : عملش مُجزی است، مگر آن که جاهل مردّد باشد و حکم مسأله را نپرسد و به ترتیب مناسک منی خلل وارد کند، در این صورت بنابر احتیاط واجب، باید اعمالش را اعاده کند.

تحقیق در مورد وجود شرایط حیوان قربانی [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : آیا تحقیق براى اطمینان از وجود شرایط در قربانى لازم است؟

پاسخ : در صفات پنهانى حیوان مى توان به قول فروشنده ظاهر الصلاح قناعت کرد، و شیعه بودن او شرط نیست کافى است مسلمان باشد.

آگاهی از سن کم قربانی پس از ذبح [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : اگر حاجى پس از ذبح و انجام بقیّه اعمال حج، یا قبل از آن، متوجّه شود سنّ قربانى کمتر از مقدار لازم بوده، چه وظیفه اى دارد؟

پاسخ : احتیاط واجب آن است که قربانى دیگرى کند.

ذبح قربانی با کاردهای استیل [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : ذبح با کاردهاى استیل، که معلوم نیست از آهن است یا فلزّات دیگر، چه حکمى دارد؟

پاسخ : ذبح در حج و غیر حج با هر فلز برنده اى صحیح است.

جدا کردن سر حیوان قبل از مرگ کامل آن [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : هرگاه پس از بریدن رگهاى چهارگانه، و در حالى که حیوان هنوز زنده است، گردن او را قطع کنیم، چه صورتى دارد؟

پاسخ : این کار حرام نیست; ولى بهتر است بگذارید روح از بدن حیوان برود، بعد سر او را جدا کنید.

پشت به قبله شدن حیوان پس از قطع رگهای چهارگانه [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : هرگاه پس از قطع رگهاى چهارگانه حیوان را رها کنند، و خود به خود پشت به قبله شود و جان دهد، یا بعد از قطع رگهایى مذکور و قبل از جان دادن، حیوان را روى بقیّه اجساد حیوانات ذبح شده رها کنند، و در اثر این کار حیوان از قبله منحرف شود و در آن حال جان دهد، حکمش چیست؟

پاسخ : رو به قبله بودن در حال قطع رگهاى چهارگانه کافى است، و پس از آن لازم نیست.

قربانی نکردن با علم به تلف شدن گوشت قربانی [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : شخصى با این عقیده که: «گوشت قربانى تلف مى گردد، و مورد استفاده قرار نمى گیرد» قربانى را ترک نموده، سپس تقصیر کرده، و به دنبال آن بقیّه اعمال حج را انجام داده است. اکنون وظیفه اش چیست؟

پاسخ : حجّ او صحیح است; ولى اگر قربانى در منى از بین مى رود و قابل استفاده نیست، باید پول آن را کنار بگذارد و در ماه ذى الحجّه همان سال، و اگر نتوانست در سال بعد در ایّام تشریق (دهم و یازدهم و دوازدهم ذى الحجّه) در شهر خودش قربانى کند.

تطهیر لباس احرام کسی که به نیابت از دیگران قربانی می کند [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : گاه لباس احرام به هنگام ذبح قربانى آلوده به خون مى شود، آیا مى توانیم تا هنگامى که به نیابت از دیگران ذبح مى کنیم در این لباس نجس بمانیم؟

پاسخ : در صورت امکان باید لباس احرامتان را تطهیر کنید، و اگر مشکل است به بعد موکول مى کنید.

قربانی برای دیگری بدون اخذ وکالت [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : شخصى بدون آن که صریحاً وکالت بگیرد از سوى همسر یا دوستش قربانى مى کند، ولى مطمئن است که اگر به آنها بگوید راضى هستند، و خوشحال مى شوند. آیا این مقدار اذن فحوى کافى است؟

پاسخ : کافى نیست; مگر این که او را وکیل کرده باشند.

پول قربانی که بدون اخذ رضایت از دیگری ذبح شده [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : بعضى از حجّاج محترم بدون اخذ وکالت از دوستانشان، براى آنها قربانى مى کنند. آیا این قربانى کافى است؟ اگر کافى نیست، پول قربانى بر عهده کیست؟

پاسخ : کفایت نمى کند، و پول بر عهده کسى است که آن را هزینه کرده است; مگر این که کسى او را فریب داده باشد که از فریب دهنده مى گیرد.

اگر نائب قربانی کردن را فراموش کند [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : هرگاه شخصى بر اثر عذرى نتواند خودش قربانى کند، و دیگرى را مامور این کار نماید و نایب فراموش کند و در مدینه یا ایران یادش بیاید که قربانى نکرده، وظیفه اش چیست؟

پاسخ : حجّ او اشکالى ندارد، ولى قربانى بر ذمّه اش مى ماند. اگر ماه ذى الحجّه تمام نشده، در وطنش قربانى مى کند. در غیر این صورت، در سال آینده در ماه ذى الحجّه قربانى مى نماید.

قربانی کردن گوسفندی که پول آن پرداخت نشده [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : شخصى ده رأس گوسفند براى خود و نُه نفر دیگر خریده و قربانى کرده است. پس از انجام کار، یقین مى کند که فقط پول نُه گوسفند را پرداخته، وظیفه اش نسبت به پول گوسفند دیگر چیست؟ اگر صاحب گوسفند را نیابد چه کند؟ و معیار در پرداخت قیمت آن گوسفند در ایران، ارز کدام کشور است؟

پاسخ : هرگاه امیدى به یافتن صاحبش نداشته باشد، پول آن را از طرف صاحب اصلى به فقیرى صدقه مى دهد، و معیار ریال عربستان، و قیمت ارز آزاد است.

نیابت دادن به دو نفر برای قربانی [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : شخصى آقاى زید را وکیل کرد که از طرف او قربانى کند، سپس به دیگرى نیابت داد که این کار را انجام دهد; ولى وکیل اوّل قربانى را ذبح کرد. چه حکمى دارد؟

پاسخ : اگر اوّلى را از وکالت عزل نکرده، قربانى مذکور کفایت مى کند، و مجرّد نیابت دادن به شخص دوّم، عزل اوّلى از نیابت نیست.

تهیه قربانی برای چند نفر با پول مشترک [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : جمعى از حجّاج پول روى هم مى گذارند، و شخصى با پول مشترک براى همه آنها گوسفند مى خرد،و به نیّت هر کدام گوسفندى مى کشد. آیا چنین قربانى صحیح است؟در صورتى که گوسفندان از جهت قیمت متفاوت باشند،با توجّه به این که سهم پول همه آنها مساوى بوده، چه حکمى دارد؟

پاسخ : اگر همه صاحبان پول راضى باشند اشکال ندارد.

نیت وکیل در قربانی در حج نیابی [شرایط حیوان قربانی[

پرسش : کسى که حج نیابى انجام مى دهد اگر در قربانى، شخص دیگرى را وکیل کند، قربانى کننده، که نایبِ نایب است، چگونه نیّت نماید؟ آیا باید نیّت کند که به وکالت از سوى میّت قربانى مى کنم، یا به وکالت از سوى نایب میّت؟ و در هر صورت، آیا ذکر نام میّت هم لازم است؟

پاسخ : بردن نام میّت لازم نیست، بلکه کافى است نیّت کند که آنچه را بر عهده نایب است انجام مى دهد.

خرید قربانی با پول مسروقه ای که پیدا شده [شرایط حیوان قربانی[

پرسش : کیف پول یکى از حجّاج در مکّه به سرقت رفت. پس از شکایت و پى گیرى سارق را یافتند، و پول او را از سارق گرفتند. آیا این شخص مى تواند با آن پول گوسفندى بخرد و قربانى کند؟

پاسخ : اگر مى داند که پول خود اوست اشکالى ندارد; در غیر این صورت اشکال دارد.

قربانی کردن بدون نوافق با صاحبان گوسفند [شرایط حیوان قربانی]

پرسش : عدّه اى از حجّاج پس از توافق با صاحب گوسفند بر سر قیمت، تعداد گوسفندان مورد نظر را جدا نموده تا ذبح کنند. در این بین عدّه اى از دوستانشان از راه مى رسند، و بدون توافق با صاحب گوسفند به تعداد آنها هم گوسفند جدا کرده، و تمام آنها را ذبح مى نمایند. با این نیّت که پس از قربانى طبق توافق قبلى، آنها هم همان قیمت را بپردازند، آیا قربانى آنها درست است؟

پاسخ : هرگاه صاحب گوسفندان آنها را در اختیارشان قرار داده، که هر مقدار بخواهند بردارند سپس پول آن را بدهند، مانعى ندارد.

قربانی باپول مشمول خمس [شرایط حیوان قربانی[

پرسش : اگر قربانى از پولى باشد که خمس به آن تعلّق گرفته، چه صورت دارد؟

پاسخ : احتیاط واجب آن است که به آن قناعت نکند.

سؤال809: آيا قرباني‌ را مي‌شود با پول غير مخمّس خريد؟ اگر کسي بخرد، آيا قرباني او و حجِّ او صحيح است؟

جواب: اين کار حرام است و حقّ‌‌الناس، و چنين حجّي را خداوند قبول نمي‌کند.

سؤال810: استفاده از وسايل‌ماشيني براي ذبح قربانيِ‌ حجّ واجب، چه حکمي دارد؟

جواب: جايز است.

سؤال811: ذبح قرباني حجّ واجب يا ذبح کفّارات با کاردهاي استيل که معلوم نيست آهن است يا نه، چه حکمي دارد؟

جواب: جايز است.

سؤال812: آيا واجب است که ذابح، قرباني افرادي که ذبح براي آن‌ها انجام مي‌شود را يکي‌يکي نام ببرد و قرباني کند؟ يا مي‌تواند بگويد مثلاً اين صد گوسفند براي اين صد نفر و همه را قرباني کند؟

جواب: بايد نام هر کدام برده شود.

سؤال813: اگر در هنگام ذبح، لباس احرام حج‌گزار نجس شد، آيا بايد فوراً تطهير يا تعويض نمايد؟ اگر نتوانست آيا کفاره دارد؟

جواب: هرچه زودتر تطهير کند، ولي اگر نکرد کفّاره ندارد.

سؤال814: اگر به هر دليلي قرباني انجام نشد و ماه ذي‌الحجّه به‌پايان رسيد، تدارک آن در ماه‌هاي ديگر جايز است يا بايد در سال بعد و در ماه ذي‌الحجّه باشد؟

جواب: بايد در مني و در ايّام حج باشد.

سؤال815: مباشرين امر ذبح در صورتي که بدانند لباس آنان نجس مي‌شود و نمي‌توانند تطهير يا تعويض نمايند، آيا مي‌توانند به ذبح يا نظارت آن بپردازند؟

جواب: مي‌توانند.

سؤال816: کسي که حجّ تمتّعِ او مبدّل به حجّ افراد شده است، در خصوص قرباني چه وظيفه‌اي دارد؟

وظيفه‌اي ندارد.

نيابت در قرباني

سؤال817:کسی که برای قربانی نایب دیگران می‌شود، منظور از نیابت ذبح قربانی است یا می‌تواند نظارت بر قربانی داشته باشد و ذبح را به دیگران که اهل این کار هستند بسپارد؟ به عبارت دیگر آیا می‌شود نایب قربانی، نایب دیگری برای ذبح اختیار کند؟

جواب: جایز است.

سؤال818: کسي که حجِّ نيابتي انجام مي‌دهد، مي‌تواند براي ذبح نايب ديگري اختيار کند؟

جواب: مي‌تواند.

سؤال819: نيابت در ذبح در حال اختيار و بدون عذر هم مجزي است؟

جواب: مجزي است.

سؤال820: آيا کسي مي‌تواند بدون اجازۀ ديگري به نيابت از او قرباني کند؟ اگر بداند آن شخص قلباً راضي است يا راضي مي‌شود چطور؟

جواب: جايز نيست.

سؤال821 :آیا کسی که برای قربانی کردن نایب می‌شود، باید به فتوای مرجع خود قربانی کند یا مرجع منوبٌ عنه؟

جواب: نایب باید به فتوای مرجع خود عمل کند.

سؤال822: آيا نايب قرباني مي‌تواند ديگري را براي قرباني منوبٌ‌عنه، نايب کند؟ اگر منوب‌ٌعنه شرط کرده باشد که حتماً نايب قرباني‌ کند چطور؟

جواب: اگر بعداً از منوبٌ‌عنه اجازه بگيرد کفايت مي‌کند.

سؤال823: شخصي با پول‌هايي که حجّاج به يک اندازه به او داده‌اند گوسفند مي‌خرد و در وقت ذبح، هر گوسفند را براي يکي از آنان قرباني مي‌کند. حال با فرض اينکه مبالغ گوسفندها با هم تفاوت دارد ولي خريدار همۀ آن‌ها را به جمع مبلغي که نزد او بوده است خريداري کرده، چه وظيفه‌اي دارد؟ آيا بايد مبلغ هر گوسفند مشخّص شود و از حاجي گرفته شود يا بايد حجّاج رضايت دهند؟ يا آن شخص مي‌تواند بدون در نظر گرفتن تفاوت قيمت، هر گوسفند را به نيابت از يک نفر ذبح نمايد؟

جواب: بايد از اوّل از حجّاج رضايت و وکالت تام بگيرد.

سؤال824: اگر کسي براي رمي نايب بگيرد و به تصوّر اينکه رمي انجام شده قرباني و بعد تقصير نمايد و پس از آن بفهمد رمي انجام نشده يا ناقص انجام شده است، چه وظيفه‌اي در خصوص تدارک رمي و ذبح و تقصير دارد؟

جواب: تکليف او ساقط شده است و ضرري به حجّ او نمي‌زند.

سؤال825: کسی که قربانی را برای انسان ذبح می‌کند، شرط خاصّی باید داشته باشد؟

جواب: چون نيّت را خود بايد بکند شرط خاصّي ندارد، مگر نيابت در ذبح بدهد که بايد نايب شيعه باشد.

سؤال826: آيا حج‌گزار مي‌تواند قبل از قرباني خود، به نيابت از ديگران قرباني نمايد؟

جواب: مي‌تواند.

شرايط قرباني

سؤال827: اگر قرباني بعد از خريد‌ مريض يا معيوب شود، ذبح او کافي است يا بايد تعويض نمايد؟

جواب: کافي است.

سؤال828: اگر کسی بعد از قربانی بفهمد حیوانی که برای او ذبح شده و او گمان می‌کرده سالم است، معیوب بوده و شرایط لازم را نداشته است، حجِّ او چه صورتی دارد؟ آیا وظیفه‌ای پیدا می‌کند؟

جواب: حجِّ او صحیح است و وظیفۀ دیگری ندارد.

سؤال829: آيا ذبح گاو ميش در حجّ واجب کفايت مي‌کند؟

جواب: کفايت مي‌کند.

سؤال830: آيا قرباني کردن بز براي حجّ واجب جايز است؟

جواب: جايز است.

زمان و مکان قرباني

سؤال831: آيا ذبح قرباني فقط روز عيد قربان مجزي است يا تأخير آن تا بعد از مغرب عيد يا روزهاي بعد جايز است؟

جواب: در صورت ضرورت تأخير جايز است.

سؤال832: اگر حج‌گزار به دلائلي نتواند روز عيد قرباني کند و مجبور شود آن را به تأخير بيندازد، آيا تقصير را هم بايد تأخير بيندازد و بعد از قرباني انجام دهد يا مي‌تواند روز عيد حلق يا تقصير کند و بعد قرباني نمايد؟

جواب: در صورت اضطرار مي‌تواند مقدّم بيندازد.

سؤال833: اگر حج‌گزار به دلائلي روز عيد قرباني نکرد، اداي آن بعد از روز عيد، فوري است يا تا آخر ايّام حج فرصت دارد؟

جواب: هرچه زودتر بايد انجام دهد.

سؤال834: آيا تأخير قرباني از روز عيد، کفاره دارد؟ آيا عمدي يا سهوي يا جهلي بودن تأخير، تغييري در حکم ايجاد مي‌کند؟

جواب: کفاره ندارد.

سؤال835: اوّل و آخر زمان ذبح در روز عید چه زمانی است؟

جواب: از طلوع آفتاب تا مغرب.

سؤال836: اگر کسي روز عيد قرباني نکرد، بايد روزهاي بعد قرباني کند يا ذبح در شب يازدهم نيز جايز است؟

جواب: جايز است.

سؤال837:کسي که براي رمي نايب مي‌گيرد، مي‌تواند همزمان قرباني نمايد يا بايد از اتمام رمي نايب اطمينان حاصل کند؟

جواب: بايد اطمينان پيدا شود.

سؤال838: کسي که به جهت عذري رمي جمرۀ عقبه را شب عيد انجام مي‌دهد، آيا قرباني را هم مي‌تواند همان شب انجام دهد يا بايد تا روز عيد صبر کند؟

جواب: بايد صبر کند.

سؤال839: اگر کسی در اثر جهل به مسئله وقت قربانی را اشتباه کند و در وقت دیگری قربانی نماید، باید قربانی را اعاده نماید یا کافی است؟

جواب: کفایت می‌کند.

سؤال840: آيا ذبح در تمام مسلخ فعلي که گفته مي‌شود کمي در وادي مسحّر ساخته شده مجزي است؟

جواب: در همۀ آن جا که دولت سعودي مسلخ قرار داده است مجزي است.

سؤال841: آيا قرباني را مي‌شود در همان زمان معيّن ولي در مکان ديگري غير از مني انجام داد؟ آيا اين حکم تابع شرايطي همچون استفاده کردن يا نکردن از گوشت قرباني است؟ يا حکم آن مطلق است؟

جواب: بايد در قربانگاه مني باشد و در غير از آن جا مجزي نيست چه از گوشت استفاده آن بشود يا نشود.

سؤال842: شخصي در زمان حيات حضرت امام خميني«ره» و در حالي که مقلّد ايشان بوده است به حج مشرّف شده است و با توجه به اينکه در آن زمان گوشت قرباني از بين مي‌رفته است، بنابر سفارش ديگران و به تصوّر اينکه اشکال ندارد، در مني قرباني نکرده و در همان زمان در شهر خودش قرباني را به نيابت از او انجام داده‌اند؛ حال با توجّه به اينکه آن شخص مقلّد حضرتعالي است، بفرمائيد حجّي که انجام داده چه حکمي دارد و چه وظيفه‌اي براي جبران قرباني دارد؟

جواب: حجّ او صحيح است و اگر با تقليد چنين کرده است، قرباني او نيز صحيح بوده است و الاّ بايد يک قرباني در مني ذبح کند.

بدل قرباني

سؤال843: کسي که روزۀ بدل از قرباني مي‌گيرد، اگر بعد از اتمام حج و بعد از گرفتن سه روز روزه، در مکّه قصد اقامت ده روز کند، مي‌تواند هفت روز روزه را بگيرد؟ يا حتماً بايد در وطن باشد؟

جواب: مي‌تواند آن هفت روزه را در آنجا بگيرد.

سؤال844: در حالت اضطرار شرکت چند حج‌گزار در يک قرباني افضل است يا روزه گرفتن؟

جواب: بايد روزه بگيرد و شرکت جايز نيست.

سؤال845: کسي که روزۀ بدل از قرباني مي‌گيرد، اگر در شهر ديگري غير از وطن و مکّه، اقامت ده روز داشته باشد، مي‌تواند هفت روز روزه را يا تعدادي از آن را بگيرد؟ آيا فرقي مي‌کند که آن شهر در کشور خودش باشد يا حجاز؟

جواب: هر کجا قصد ده روز کرد، مي‌تواند آن روزه‌ها را بگيرد.

سؤال846: کسي که از اوّل مي‌داند پول قرباني را ندارد يا قرباني پيدا نمي‌شود، مي‌تواند به نيّت روزه گرفتن بدل از قرباني، محرم شود و حجِّ واجب به جا آورد؟

جواب: مي‌تواند.

سؤال847: وقتي که قرباني داراي شرايط پيدا نشود ولي قرباني ناقص موجود باشد، وظيفۀ حج‌گزار قربانيِ ناقص است يا روزه‌گرفتن؟

جواب: قرباني ناقص را بايد ذبح کند.

سؤال848: کسي که پول قرباني را ندارد ولي مي‌تواند قرض کند و در وطن ادا نمايد، واجب است با قرض قرباني کند يا مي‌تواند روزه بگيرد؟

جواب: بايد قرض کند.

سؤال849: اگر کسي روزۀ بدل از قرباني بگيرد و در روز دوّم متمکّن شود يا ديگري به او پول قرض دهد، وظيفۀ او اتمام روزه‌ها است يا قرباني؟

جواب: مي‌تواند اتمام روزه کند.

سؤال850: کسي که روزۀ بدل از قرباني مي‌گيرد، مي‌تواند روز هشتم و نهم ذي‌الحجّه را روزه بگيرد و روزۀ سوّم را بعد از ايّام تشريق بگيرد؟

جواب: مي‌تواند.

سؤال851: کسي که پول قرباني دارد ولي قرباني پيدا نکرده است، بهتر است تا آخر ذي‌الحجّه براي يافتن قرباني صبر کند يا روزه بگيرد؟

جواب: صبر کند.

سؤال852: کسي که پول قرباني ندارد ولي متاعي در وطن يا همراه دارد که اگر بفروشد، پول قرباني تأمين مي‌شود، واجب است بفروشد و قرباني بخرد يا مي‌تواند روزه بگيرد؟

جواب: بايد بفروشد و قرباني تهيه کند.

سؤال853: آيا گرفتن سه روز روزۀ بدل از قرباني قبل از احرام عمرۀ تمتّع جايز است؟

جواب: جايز نيست.